شنوایی شناسی (Audiology) شاخه ای از علم که به بررسی دستگاه شنوایی، تعادل و اختلالات مرتبط با آن می پردازد و شامل مجموعه اقداماتی در راستای پیشگیری از کاهش شنوایی، ارزیابی وضعیت شنوایی و تعادل در کودکان و بزرگسالان، تشخیص زود هنگام کم شنوایی در نوزادان، توانبخشی (تجویز سمعک و دیگر وسایل کمک شنوایی، تربیت شنوایی، و توانبخشی دستگاه وستیبولار)، پایش و مدیریت اختلالات مربوط به دستگاه شنوایی و تعادل می باشد.
شنوایی شناسی در ایران
این رشته در دانشگاه علوم پزشکی شیراز از سال ۱۳۹۶ در مقطع کارشناسی راه اندازی شد.
یک شنوایی شناس وظایف مختلفی بر عهده دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
» ارزیابی و تشخیص اختلالات شنوایی و تعادل
» غربالگری شنوایی نوزادان و کودکان با هدف تشخیص زود هنگام کم شنوایی
» مشاوره به والدین کودک کم شنوا یا خود فرد کم شنوا به هنگام تشخیص کم شنوایی
» طراحی و اجرای برنامه های حفاظت شنوایی صنعتی که به بررسی آلودگیهای صوتی کارخانجات و مراکز پر سروصدا پرداخته و تلاش می کند تا خسارتهای ناشی از آلودگی صوتی به حداقل برسد.
» ساخت انواع قالب های گوش و تجویز انواع وسایل کمک شنوایی مانند سمعک و کاشت حلزون
» آموزش به افراد کم شنوا و ناشنوا، که در این حیطه شنواییشناس به فرد کم شنوا طرز استفاده از وسایل کم شنوایی را آموزش داده و او را با اصوات مختلف آشنا می سازد
» توانبخشی شنوایی و اختلالات خاص دستگاه وستیبولار و تعادل
یک شنوایی شناس در چه مراکزی می تواند مشغول به کار شود؟
دفاتر خصوصی ارزیابی و توانبخشی شنوایی و تعادل، مراکز آموزشی (دانشگاه ها)، آموزش و پرورش استثنایی، سازمان بهزیستی، مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستانی، مراکز توانبخشی، نیروهای نظامی و انتظامی، کارخانجات و مراکز صنعتی و مراکز ارائه خدمات به جانبازان و ... از جمله مراکزی هستند که شنوایی شناس می تواند در آن به ارایه خدمات بپردازد.
دروس این رشته در طول تحصیل
در این رشته به طور ویژه به بحث فیزیک صوت پرداخته می شود و دروسی مانند فیزیک صوت، آکوستیک و سایکوآکوستیک، الکترونیک و کالیبراسیون تجهیزات شنوایی ارایه می شوند. همچنین دروسی نظیر آناتومی سر و گردن و تنه، آناتومی دستگاه شنوایی و تعادل، ارزیابی پایه شنوایی، اندازه گیری های آکوستیک ایمیتانس، آزمون های رفتاری سیستم مرکزی شنوایی، آزمون های الکتروفیزیولوژیک شنوایی، ارزیابی های سیستم دهلیزی، شنوایی شناسی کودکان، اصول و مبانی سمعک و کمک افزارهای شنوایی و ارتباطی، مبانی توانبخشی شنوایی، تربیت شنوایی از جمله دروس مهم این رشته اند.
به منظور کسب مهارت عملی دانشجویان دوره های مختلف کارآموزی با عناوینی نظیرارزیابی شنوایی بزرگسالان، ارزیابی شنوایی کودکان، ارزیابی رفتاری سیستم شنوایی مرکزی، ارزیابی وزوز، ارزیابی و تجویز ادیولوژیک وسایل کمک شنوایی و ارتباطی، توانبخشی شنوایی، تربیت شنوایی، غربالگری شنوایی نوزادان و کودکان و ... ارایه می شوند.
اهداف رشته شنوایی
این رشته با بهره گیری از تحقیقات گذشته و روش های نوین در جهت افزایش میزان سطح آگاهی افراد جامعه در زمینه پیشگیری از اختلالات شنوایی و نیز شناخت درست مشکلات تعادلی و عوامل مؤثر بر آن ها با مشاوره و آموزش صحیح و نیز با استفاده از یافته های بالینی بدست آمده در جهت پیشگیری از رخداد این مشکلات و نیز در صورت نیاز با بهره گیری از وسایل توانبخشی شنوایی نظیر سمعک با توجه به نتایج حاصل از ارزیابی های بالینی و نیز آموزش و مشاوره و توانبخشی سیستم های دهلیزی و تعادلی در جهت کمک به افزایش اعتماد بنفس و همچنین ارتقاء کیفیت زندگی اجتماعی به این افراد کمک مینماید.
امکان ادامه تحصیل در رشته شنوایی شناسی
امکان ادامه تحصیل در ایران تا مقطع دکترا وجود دارد.
